Alles in de grijze huisvuilzak: afval scheiden verleden tijd voor inwoners van de grote steden!
Scheidt zoveel mogelijk afval, was jarenlang de boodschap aan alle huishoudens. Maar inwoners van Utrecht en Nieuwegein moeten plastic en drinkpakken nu weer ouderwets bij het restafval gooien. Op bezoek bij de machine die beter scheidt dan mensen- althans, die in de stad wonen.
De kans is groot dat het lege pak chocomel dat over een band glijdt in een enorme bedrijfshal in Rotterdam, een paar jaar geleden ergens anders belandde. Op hetzelfde terrein van afvalverwerker AVR, maar dan in de verbrandingsoven.
Nu filtert een enorme technische installatie het pak uit het restafval en wordt het met andere lege pakken melk en sap tot grote balen geperst. De volgende halte is recycling bij een ander bedrijf, want het karton is nog goed bruikbaar.
Vorig jaar koos Utrecht voor deze nieuwe scheidingsmethode en stapte de gemeente af van het apart ophalen van PMD: plastic, metaal en drankkarton. Voor inwoners zijn de ondergrondse containers en de kliko’s met oranje deksels niet meer nodig. Alles gaat in de grijze huisvuilzak.
Want ondanks alle voorlichting en adviezen van de gemeente onder de noemer ‘het nieuwe inzamelen’, werd het scheiden geen groot succes. Slechts een kwart van het PMD werd apart gehouden. Dat kwam deels door onduidelijkheid: het scheidingssysteem vereist van inwoners nogal wat kennis. Een chipszak mag bijvoorbeeld wel bij PMD, maar een slagroomspuitbus niet.
Het alternatief
De voortschrijdende techniek bood een alternatief. De nieuwe afvalscheidingsmachine van AVR boekt betere resultaten dan de Utrechters. Na een proef stapte de gemeente over en ging net als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag over op het zogeheten nascheiden.
,,Het scheidingsrendement van de installatie ligt nu op een kleine zeventig procent’’, vertelt accountmanager Bas Cornelissen van AVR. In het begin was dat zo’n 50 procent. ,,We doen sinds de ingebruikname in 2019 aanpassingen, waardoor er steeds meer gescheiden wordt.’’
“Het scheidingsrendement van de installatie ligt nu op een kleine zeventig procent’’ – Bas Cornelissen, accountmanager AVR
Meer gemeenten stappen over
In de provincie is Utrecht niet meer de enige. Het afval van Nieuwegeinse huishoudens gaat ook naar de installatie en recent maakte de gemeente Houten bekend in wijken met veel flatwoningen ook te stoppen met plastic scheiden.
De weg van het Utrechtse afval begint in bij de inzameling van de huisvuilzakken door de gemeente. Die gaan door naar een overslagstation van AVR op bedrijventerrein Lage Weide. Daar wordt het afval overgeladen in containers die via een schip naar de Rotterdamse Botlek gaan.
Eenmaal aangekomen in Rotterdam belandt het afval in een grote hal en haalt een kraanmachinist er grote stukken uit die niet in de installatie passen, zoals matrassen en grote dekens. In een soort shredder scheuren de huisvuilzakken open en dan gaat de inhoud een stelsel van lopende banden op, die 24 uur per dag aan staan en een oorverdovend kabaal maken.
Fles mayonaise
Op een flink tempo komt het afval voorbij. We zien een blikje Sevenup, een luier, een stuk broccoli, een bot en een fles mayonaise. Ook schieten een ui, zakje cashewnoten en krantenpagina voorbij. En veel andere rommel dat niet meer herkenbaar is.
Eerst vissen magneten metaal, zoals blikjes, eruit. Dan haalt een schudzeef kleine stukjes uit de stroom, omdat die te klein om er wat mee te doen. Ook gft zoals sinaasappels wordt er uitgefilterd.
De zogeheten ballistische scheider herkent platte en niet-platte voorwerpen. Zo gaan boterhamzakjes de ene kant op en shampooflessen de andere kant op. Cornelissen merkt op dat het voor de machine makkelijker is als melkpakken niet thuis worden platgedrukt, want dat verandert de vorm en verkleint de kans op succesvolle scheiding.
Infraroodscanner
De daarop volgende infraroodscanner kan scheiden op het soort materiaal: het melkpak is anders dan een plastic bakje waar gehakt in zat. Uiteindelijk blijven er drie zogeheten reststromen over: folies (zakjes), drankkartonnen (melk- en sappakken) en 3D plastic verpakkingen zoals flessen en bakjes. Deze worden in balen geperst en gaan naar andere recyclingbedrijven. Zo’n 12 procent van het huisvuil bestaat uit PMD. Het resterende deel van het afval gaat de verbrandingsoven in. Met de verbranding wekt AVR stroom en stadswarmte op.
Voor bewoners is het vaak onduidelijk waarom huishoudens in de ene gemeente wel en in de andere gemeente geen plastic hoeven te scheiden. Dat scheelt immers een pmd-container in de tuin, of zakken die apart moeten worden gehouden. De ervaring is dat bewoners van stedelijke gebieden minder goed hun afval scheiden dan mensen die in dorpen wonen. Wie op een flat zeshoog achter woont, heeft immers minder ruimte voor verschillende afvalbakken dan bewoners met ruime tuinen.
Lagere bewustwording?
Overigens is niet iedereen blij met het machinaal nascheiden: er klinkt ook kritiek omdat de bewustwording voor het afscheiden zou verminderen. Milieu Centraal zei eerder in het AD dat mensen minder beseffen dat plastic een grondstof is die waarde heeft. ,,Ook hebben mensen dan niet in de gaten hoeveel plastic ze gebruiken. Ze worden minder aan het denken gezet voordat ze een product met een plastic verpakking kopen, terwijl dat juist is wat je wel wil.’’ Cornelissen van AVR snapt die discussie. ,,Je kunt per gemeente of gebied kijken wat voor het beste scheidingsresultaat leidt: de machine of de inwoner. De twee systemen kunnen goed naast elkaar bestaan.’’
Uiteindelijk berekenen de gemeenten wat het voordeligst uitpakt. Want hoe meer restafval er overblijft, hoe hoger de kosten. De overheid heft belasting op vuilnis dat gestort of verbrand wordt. Grondstoffen die recyclebaar zijn, kunnen juist geld opleveren.
Bron: AD Utrechts Nieuwsblad
Fotografie: Jeffrey Groeneweg