Foto: Tammy van Nerum/De Beeldunie

Het is een van de grootste branden uit de recente Nederlandse geschiedenis, maar haalde nauwelijks de landelijke pers: die op het terrein van AVR in Rozenburg tussen 21 en 23 september vorig jaar. Als hij eindelijk is geblust, vreest ceo Yves Luca voor de toekomst van het afval- en energiebedrijf. Ruim een jaar later kijkt hij terug en stelt vast: Nederland is niet berekend op een calamiteit als deze.

Hoe de brand precies ontstond is nog steeds niet duidelijk. ‘Een ongelukkige samenloop van omstandigheden’, noemt Luca het op zijn kantoor dat uitkijkt over de afvalenergiecentrale.

Ondanks de inzet van talloze brandweerwagens en blusboten uit het halve land blijkt het hart van het bedrijf, de energiecentrale, uitgebrand. Dat is niet alleen een groot probleem voor het Rotterdams-Hongkongse afvalverwerkingsbedrijf, maar ook voor steden als Den Haag, Leiden en Utrecht die hun afval niet meer kwijt kunnen. En zeker voor Rotterdam, dat ook nog eens de restwarmte van AVR gebruikt voor stadsverwarming. Luca: ‘Wij verwerken in Rozenburg bijna 20% van het restafval van Nederland, zo’n 1,3 Mton per jaar. Door die brand konden wij van de ene op andere dag niets meer verwerken. Als we niet binnen drie dagen een oplossing vonden, dan zouden in die steden de kliko’s op straat blijven staan en de ondergrondse afvalcontainers overlopen.’

Dus gaat het salesteam meteen bellen met concurrenten in het hele land. Of zij een deel van de afvalstroom kunnen verwerken.

Hulp van hogerhand

Ook staatssecretaris Vivianne Heijnen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat komt in actie. Ze stuurt een hulpoproep naar de hele sector. Binnen een paar dagen antwoorden de provincies Noord-Brabant, Gelderland, Limburg en Zeeland dat daar tijdelijk afval mag worden opgeslagen. Dit jaar volgt Drenthe, met een grote stortplaats in Wijster.

Goede contacten binnen de afvalbranche helpen, zo blijkt. ‘Misschien helpt het dat ik er al dertig jaar in werk’, zegt Luca. ‘Natuurlijk staat er een prijs tegenover. Wij hadden een probleem en dit is geen sector voor lieverdjes. Maar het heeft ons positief verrast dat zelfs grote concurrenten als Attero en EEW wilden bijspringen. Iedereen wist natuurlijk wel dat er snel iets moest gebeuren. We zijn geen koekjesfabriek.’

Ook de juridische en financiële afdeling draait overuren. AVR heeft een kredietlijn van tientallen miljoenen bij een bankenconsortium, die het meteen volledig wil gebruiken. Daar schrikken de bankiers van, zeker omdat dan nog niet duidelijk is of, en zo ja wanneer, het bedrijf weer volledig gaat draaien.

Tegelijkertijd lopen verzekeringsexperts de burelen plat. AVR is verzekerd bij een consortium van Aziatische verzekeraars dat — zoals dat meestal gaat bij polissen van een dergelijke omvang — het risico heeft herverzekerd bij andere partijen. Die willen alles weten over de brand. ‘We waren verzekerd tot een maximum van €500 mln, dan is het logisch dat ze om details vragen. Wat we weten hebben we verteld. En we hebben ze overtuigd, want ze hebben de dekking bevestigd. Met die €500 mln redden we het overigens niet, want de totale schade – inclusief gederfde inkomsten – is waarschijnlijk groter. Het is de grootste vastgoedschadeclaim ooit in Nederland.’

Op het matje bij de baas

De financiële consequenties van de ramp verruïneren de jaarcijfers. In 2022 behaalde AVR nog een nettowinst van €46,3 mln, een jaar later een verlies van €99,7 mln. Natuurlijk maakt Luca zich zorgen als hij zich nog geen twee maanden na de brand in Hongkong moet melden voor een bestuursvergadering van CK Infrastructure, de leider van het consortium van eigenaren. Hij vliegt er altijd in november heen, maar meestal met een goed verhaal.

Ook deze keer hebben alle vertegenwoordigers van de zesentwintig dochterondernemingen van CK zich verzameld in de business lounge van het Harbour Grand Hotel in Hongkong, als Luca een seintje krijgt: hij moet zich melden bij Victor Li, zoon van de oprichter en topman van het concern. Als hij de zaal doorkruist, voelt hij de blikken in zijn rug. ‘Maar hij was erg vriendelijk en begrijpend, zei dat hij blij was dat er geen persoonlijke ongelukken waren gebeurd en gaf me zijn businesscard met zijn mobiele nummer. Ik mocht hem altijd bellen. Wat ik overigens nog niet gedaan heb.’

Dat was achteraf ook niet nodig. Een paar weken na de brand voorspelde Luca al vol bravoure dat drie van de zeven ovens van AVR op 1 oktober dit jaar weer zouden branden, een belofte die in de branche met scepsis werd ontvangen. Immers, de vier turbines die niet alleen stroom leveren maar ook de door de afvalovens geproduceerde stoom moeten afkoelen, waren onbruikbaar en de oplevertijd van zo’n turbine is minimaal twee jaar.

Dus verzonnen ze bij AVR iets anders. Ze bouwden een nieuwe stoom-watercentrale zonder turbines, die op de oude parkeerplaats is gezet, recht voor het raam van de vergaderzaal waarin Luca zijn verhaal vertelt. ‘Hiermee kunnen inmiddels weer vijf van onze ovens laten branden. Nummer zes en zeven volgen voor eind dit jaar.’

Luca heeft zijn zelfopgelegde deadline van vorig jaar dus gehaald, tot verbazing van veel concurrenten. Ook de bedrijfscijfers zien er weer goed uit. ‘In 2024 wordt een groot deel van de verzekeringssom uitgekeerd, waardoor we het recordverlies van 2023 omdraaien in een recordwinst.’

De belangrijkste lessen van de ramp? Luca: ‘Dat we in Nederland kwetsbaar zijn voor calamiteiten zoals deze. Vier à vijf centrales zoals de onze verwerken bijna al ons restafval. We hebben geen noodplan als er een uitvalt. Onze commerciële afdeling heeft een topprestatie geleverd en gelukkig waren onze concurrenten en de lokale overheden ook coöperatief. Anders had het er voor de inwoners van Rotterdam, Den Haag en die andere steden heel anders uitgezien.’

Bronvermelding:
Auteur- Mathijs Rotteveel (Redacteur financiële markten bij FD)
Auteursrecht is voorbehouden aan Het Financieele Dagblad